|
| |
Tytuł:
|
|
Justiz Departement
|
|
|
| |
Sygnatura:
|
|
|
I HA Rep. 84
|
|
Poziom opisu: |
zespół |
|
|
|
| |
Data początkowa:
|
|
|
|
|
| |
Data końcowa:
|
|
|
1809
|
|
Rozmiar w metrach: |
5 |
|
|
|
| |
Język dokumentów:
|
|
niemiecki
|
|
|
| |
Zawartość:
|
|
Zespół zawiera akta dotyczące organizacji sądownictwa w monarchii pruskiej oraz szkolnictwa, religii i spraw opiekuńczych. Są one wytworem działającego w latach 1737-1808 De-partamentu Sądowego i kierującego sprawami wymiaru sprawiedliwości Kanclerza Wielkiego (Gross Kanzler). Źródła do historii Polski w zespole Justizdepartement
Materiały dotyczą regulacji spraw hipotecznych w Prusach Zachodnich w latach 1784-1806, wprowadzenia alfabetu łacińskiego do druków urzędowych, obsady personalnej sądu nadwor-nego w |Bydgoszczy, deportacji przestępców z prowincji polskich na Syberie w 1800 roku, ludności żydowskiej w prowincjach wschodnich, a także sprawy poboru podatków i ceł.
Przykładowe sygnatury archiwaliów dotyczących ziem polskich:
Sygn. 84a I B G 6, Verwandlung des Natural Feldzehnten in eine Geldabgabe in Provinzen West- Süd- und Neuost- Preussen und Neuschlesien, 1801-1806.
Sygn. 84a I B G 16, Bd. 1-4 Gesitliche Gerichte in Süd und Neuostpreussen, 1795-1806.
Sygn. 84a I B W 19, Aus den Depositarien der Landesjustiz und Pupillenkollegien im Herzogtum Warschau ausgeliehenen Kapitalien, 1808.
Sygn. 84a I G h 14 Aufhebung der Erbuntertänigkeit in Ost und Westpreussen, 1801-1807. |
|
|
| |
Dzieje przechowywania:
|
|
Akta tego zespołu zostały wydzielone w 1968 roku z zespołu Ministerstwo Sprawiedliwości w DZA DSt Merseburg (część M) (patrz Justizministerium HA I Rep. 84a) oznaczonego numerem 2.5. Same akta departamentu sądowego są podzielone miedzy zespoły z tzw. Starych repozytur (Alte Reposituren), tj. zespołów będących wynikiem działalności Tajnej Rady (Geheimer Rat) i urzędów z niej wyłączonych, Rep. 1-69. W 1993 roku akta zespołu z DZA DSt Mereburg włączono do zasobu GStA PK w Berlin Dahlem i oznaczono numerem HA I Rep. 84 Jusitz Depatement. |
|
|
| |
Aktotwórca:
|
|
Justiz Departement (1737-1808)
W 1737 roku Departament Sprawiedliwości został wyłączony z Tajnej Rady (Geheimer Rat) z osobnym ministrem (Chef de Justice). W minister kierujący wymiarem sprawiedliwości otrzymał w 1747 roku tytuł Wielkiego Kanclerza (Gross Kanzler). W drugiej połowie XVIII wieku departament sądowy podzielony został na cztery departamenty: lenny, sprawiedliwości, religijny i szkolny, kolonialny, zarządzane przez ministrów sprawiedliwości, z których jeden był równocześnie kanclerzem i nadzorował pracę pozostałych. Od 1781 roku przy kanclerzu działała też Komisja Ustawodawcza (Gesetzkommission), której zadaniem było przygotowanie zarządzeń i edyktów. Departamenty te administrowały sprawami zwierzchności państwowej, lennej, wymiarem sprawiedliwości, sprawami religijnymi i szkolnymi we wszystkich prowin-cjach monarchii pruskiej. W okresie reform Steina Hardenberga na podstawie zarządzenia z 16 grudnia 1808 roku dotychczasowe departamenty wymiaru sprawiedliwości i urząd kancle-rza wielkiego zostały rozwiązane a w ich miejsce powołane zostało ministerstwo sprawiedli-wości kierowane przez jednego ministra.
|
|
|
| |
Archiwum:
|
|
| Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz |
centralne |
| Niemcy |
Berlin |
|
|
|
|
| |
Bibliografia:
|
|
- Elstner Walter, Die Bestände der I.Und II. Hauptabteilung des Geheimen Staatsarchivs PK Berlin - Dahlem nach ihrer Rückführung. Ein Überblick, Berlin 1996, Aus der Arbeit des Geheimen Staatsarchivs Preussischer Kulturbesitz,
- Kohnke Meta, Quellen zur Geschichte der Juden in den Archiven der neuen Bundesländer, München 1999,
Bd. 2 Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz, Teil. 1 Altere Zentralbehörde bis 1808-/10 und Brandenburg - Preussisches Hauptarchiv
- Bornhak C., Preussische Staats und Rechtsgeschichte, Berlin 1903,
- Starke W.F.C., Darstellung der bestehenden Gerichtsverfassung in dem Preussischen Staate, Berlin 1839,
- Justiz Departement,
Inwentarz kartkowy
- Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs zu Berlin-Dahlem, Leipzig 1934-1939, Mitteilungen der Preußischen Archivverwaltung, 24-26,
I. Hauptabteilungbearb.) von Ernst Müller u. Ernst Posner; II.-IX. Hauptabteilung (bearb.) von Heinrich Otto Meisner u. Georg Winter; X.-XI. Hauptabteilung (bearb.) von Reinhard Lüdicke
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1967, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, II,
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1966, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, I,
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
