Międzynarodowy program "Reconstitution of the Memory of Poland"

GENEZA

Z inicjatywą programu wystąpiła w 1997 roku Międzynarodowa Rada Archiwów (ICA), w nawiązaniu do działań UNESCO, mających na celu dokonanie oceny strat poniesionych w XX wieku przez archiwa na całym świecie oraz rozproszenia ich zbiorów w wyniku działań wojennych, grabieży, zmian granicznych. Polska odpowiedź na ankietę UNESCO wykazała, że kraj nasz poniósł największe straty i boryka się z największymi problemami w tym zakresie w skali światowej. Reakcją na ten nie uświadamiany dotąd w kręgach międzynarodowych fakt była propozycja programu, traktowanego od samego początku jako inicjatywa międzynarodowa, której wyniki, w tym wypracowana metodologia, będą mogły być szeroko wykorzystywane. Program przyjęty w roku 1998 przez Radę Europy. 

CEL

Podstawowym celem programu jest dostarczenie informacji o źródłach do dziejów Polski i Polaków z okresu 1772 - 1918, a docelowo - również do 1945 r., co ma przyczynić się do uzyskania materiałów zastępczych akt bezpowrotnie przez Polskę utraconych lub rozproszonych w zbiorach innych państw. Niezaleznie od celu podstawowego program ma także dostarczyć wiedzy na temat możliwości technicznych i organizacyjnych stworzenia wspólnego repozytorium (meta)danych zebranych z różniących się od siebie archiwów.

REALIZACJA

Do tej pory poszukiwania archiwalne prowadzone są w następujących krajach: Austria, Białoruś, Francja, Mołdowa, Niemcy, Rosja, Ukraina, Włochy. Przy czym prace w archiwach rosyjskich i ukraińskich prowadzone były przez miejscowych archiwistów, zaś w archiwach niemieckich, austriackich i białoruskich - przez polskich. Rejestracja poloników w pozostałych archiwach odbywa się na podstawie porozumień bilateralnych. W kolejnym etapie programu planowane jest zintensyfikowanie poszukiwań w archiwach ukraińskich, rosyjskich i białoruskich oraz rozpoczęcie kwerendy archiwalnej na Litwie.

W 2003 r. zakończono I etap, obejmujący kwerendę w archiwach centralnych. Uzyskano opisy zespołów archiwalnych z Austrii, Niemiec, Ukrainy, Włoch oraz Francji (dane jeszcze nie wprowadzone do bazy).

EFEKTY

Wyniki poszukiwań archiwalnych, przeprowadzanych przez archiwistów polskich i zagranicznych, gromadzone są w postaci bazy danych Reconstitution of the Memory of Poland.

WYKONAWCY

Program jest realizowany jest przez archiwiwstów polskich i krajów współpracujących. Finansowany jest ze środków Rady Europy (Council of Europe), Republiki Federalnej Niemiec, Austrii i Polski. Program wspomogły także Die Robert Bosch Stiftung GmbH oraz The Leopold Kronenberg Foundation.

Kierownictwo merytoryczne programu prowadzi Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych - kierownik programu dr hab. Władysław Stępniak - zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.

Wersja internetowa bazy danych powstała z pomocą Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego. Zapoczątkowana w styczniu 2004 współpraca z Uniwersytetem Warszawskim ma na celu nie tylko prezentację aktualnych wyników poszukiwań w postaci dostępnej on-line bazy danych, ale także zebranie doświadczeń związanych z wykorzystaniem najnowszych technologii do gromadzenia i prezentacji danych o zasobach archiwalnych. Kierunki tych zmian będą zależały także od cennych dla nas postulatów i uwag użytkowników, które prosimy przesyłać na poniższe adresy.

KONTAKT

Merytoryczny (dotyczący zawartości bazy) - Anna Barszcz
Techniczny (dotyczący funkcjonalności bazy) - Wojtek Sylwestrzak