O programie RMP Pomoc English version


wróć do wyszukiwania

  Tytuł: Reichskommissar für die Festigung deutschen Volkstums und seine Baeuftragte

  Sygnatura:
R 49   Poziom opisu: zespół

  Data początkowa:
1939   Rozmiar w j.a.:

  Data końcowa:
1945   Rozmiar w metrach: 60

  Język dokumentów: niemiecki, polski

  Zawartość: Większość akt urzędu komisarza została zniszczona. Zachowane akta to przede wszystkim akta wydziałów: Umsiedlung und Volkstum, Arbeitseinsatz, Gewerbliche, Wirtschaft, Planung, a także dokumentację wytworzoną przez Zentralbodenamt i administrację finansową urzędu komisarza. Szczególną wartość posiadają: zbiór zarządzeń i wytycznych des Stabshauptamtes, materiał statystyczny dot. Przesiedleń, akta dot. Kilku postępowań przed Oberster Prüfungshof für Volkszugehörigkeitsfragen, następnie dot. osadnictwa folksdojczów w Kraju Warty i na Górnym Śląsku, przenoszenia własności gospodarstw rolnych i zakładów rzemieślniczych oraz planowania przestrzennego (Landesplanung) na obszarach włączonych do Rzeszy. Do zespołu włączono akta Amtliche Deutsche Ein- und Rückwandererstelle w Bozen (z filiami w południowotyrolskim obszarze osadniczym). Dotyczą one realizacji układu podpisanego przez Hitlera i Mussoliniego w 1939 r. W sprawie przesiedleń oraz planów osadnictwa w Burgundii (Burgund), Karyntii (Kärnten) i na obszarze Karpat. Słabo zachowane są w zespole akta wytworzone przez pełnomocników komisarza dla: Kraju Warty w Poznaniu (46 j.a., 1939-1945), okręgów Rzeszy: Gdańsk-Prusy Zachodnie w Gdańsku (4 j.a., 1940-1943), Górny Sląsk w Katowicach (33 j.a., (1938) 1939-1943), Dystryktu Lubelskiego w Lublinie (1 j.a., 1942-1943), Lotaryngii w Metzu, kraju Sudetów w Reichenberg, Steimark w Marburgu n. Drau (Maribor), VII Okręgu Wojskowego (Wehrkreis) w Monachium, Ostland w Rydze (Ansiedlungsstab Kauen/Kowno0 oraz w Luksemburgu. Przykładowe akta dot. Polski: Grupa rzeczowa A. Amtsgruppe A. Dział I. Zentralamt, Podgrupa 5. Geschäftsstelle des Obersten Prüfungshofes für Volskzugehörigkeitsfragen, 19 j.a., 1939-194, teczki o tytule Volkszugehörigkeit dot. Nastepujących osób: Gräfin Marie Klothilde von Habsburg-Montjoye w Bestwin, Kr. Bielitz i jej dzieci , 4 j.a., 1940-1945 (sygn. 37-40, w sygn. 38 m.in.. Mat. Dot. Volkszugehörigkeit arcyksięcia Karl Albrecht von Habsburg i jego zony Alice geb. Ankarcrona); hrabiego Joachim von Alvensleben-schönborn auf Ostrometzko k. Bydgoszczy, jego syna Ludolfa (zw. Lulu) von Alvensleben i synowej Mimosa geb. Klitzing, oraz rekwizycja (Beschlagnahme) jego majątków rolnych, 4 j.a., 1940-1945 (sygn. 41-44); fabrykant Josef Julius Sowadski z Radelschütz, wcz. Radliczyce, Kr. Kalisch, właśc. Lederfabrik Sowadski & Co. W Kaliszu, 1 j.a., 1950-1944 (sygn. 45); księcia Michael von Radziwill auf Hrschteich (wcz. Antonin), kr. Ostrow, 1 j.a., 1942-1944 (sygn. 46); Anina von Koralewski geb. Hertzberg i jej syna Sigismunda oraz Bewirtschaftung jej majątku Jablau, kr. Pr. Stargard, 1 j.a., 1939-1944 (sygn. 47); rodzeństwa Maria Hedwig Fürstin Sulkowski i Alexander Josef Fürst Sulkowski oraz jej rodziców właściciela ziemskiego Alexander Fürst Sulkowski i jego żony Katharina geb. Mallingen in Bielitz, 1 j.a., 1940-1944 (sygn. 48); Hans von Gierke i jego żony Luise geb. Schwedler in Polanowitz, kr. Hohensalza oraz sprzedaż majątku Waltersmark (wcz. Polanowitz), 2 j.a., 1940-1944 (sygn. 49-50); Eduard Czerniewicz, Baustoffgroßhändler z Poznania i jego żony Maria oraz córki Hedwig, 1940-1944 (sygn. 41); zmarłego właściciela fabryki Josef Häusler i jego żony Wladislawa geb. Reimann z Bydgoszczy, 1 j.a., 1940-1944 (sygn. 52); rodziny Schimanski z Bagnau (wcz. Bagniewo), kr. Bielitz, i jego zony Mathilde geb. Holec, 1 j.a., 1941-1945 (sygn. 54); Wladislaus Matuszak z Birnbaum, 1 j.a., 1943-45 (sygn. 55); 6. Presse und Propaganda, 3 j.a., 1940-42, tu m.in.. Die Umsiedlung der Volksdeutschen aus dem Cholmer und Lubliner Land, 1940 (sygn. 57), Pressestimmen über die Umsiedlung, 1940-41 (sygn. 58); Grupa rzeczowa B. Amtsgruppe B, dział I. Amt Wirtschaft, 9 j.a., 1940-45, m.in.. Sygn. 96 Bata Schuh-und Lederwerke Ag in Chelmek und deren Verkaufsstellen im Warthegau, 1941-43, podgrupa 1. Beschaffung, 14 j.a., 1939-1944, m.in.. Sygn. 103 Ghetto-Möbel-Aktion. Ghetto-Tischlerei in Litzmannstadt und Kauen, 1941-42; sygn. 104 Bilanz der Ghetto-Möbel-Aktion von Litzmannstadt, 1942-43; sygn. Kassenbuch der Ghetto-Möbel-Aktion Litzmannstadt, 1942-43; w sygn. 106 m.in.. Mat. Dot. Brand im Möbellager des Ansiedlungsstabes Posen in der Nacht zum 29. März 1942, 1942; w sygn. 108 m.in.. Mat. Dot. Überstellung von 20 poln. Arbeitskräften von Litzmannstadt nach Joachimstahl. Dział C. Amtsgruppe C, I. Amt: Planung, 33 j.a., 1940-43, tu m.in.. Sygn. 160 Vorläufige Angaben über den Bezirk Bialystok, Berichtsstand Mai 1942, abgefaßt von der Hauptabteilung Planung und Boden des Stabshauptamtes, 1942 (zaw. Kurze Gebietsbeschreibung, Ortschaftenverzeichnis, statistische Tabellen, Quellenverzeichnis mit 28 Kartenbeilagen); sygn. 163 Beschreibung des Kreises Turek (Gebietseinteilung und Bevölkerung, Gebäudeverhältnisse im Kreise, Verkehrverhältnisse, Elektrizitäts-, Gas- und Wasserversorgung, Kanalisation, Landwirtschaft, Obst-und Genüsebau, Forstwirtschaft, Gewerbe, Handwerk, die zukünftige Kreisstruktur), o. Dat. (um 1942). R 49 Anhang III nr 2: Sicherstellung von Kunst-und Kulturgegenständen in Oberschlesien, 1939-1942.

  Dzieje przechowywania: W skutek celowej akcji niszczenia akt urzędu komisarza, zarządzoną przez szefa des Stabshauptamtu, SS-Obergruppenführera Ulricha Greifelta, którą przeprowadzono w Sölder w Ötztal dokąd w kwietniu 1945 r.eEwakuowano urząd, tylko niewielka część akt wpadła w ręce Amerykanów. Zostały one podzielone i przekazane w dwa miejsca: do Document Center w Berlinie-Zehlendorf i do Departemental Records Branch in Alexandria/Virg. W USA. Akta z Alexandrii przekazane zostały przez Amerykanów do Bundesarchiv 13 V 1958 r. W ramach akcji zwracania akt do Niemiec. Stroną przekazującą była podległa General Services Administration Military Records Branch. Ostatnim miejscem przechowywania był Federal Records Center w Aleksandrii, prawdopodobnie identyczny z dotychczasowym Aktendepot der US-Army (Departmental Records Branch in Alexandria). W Bundesarchiv zespół otrzymał sygnaturę zespołówą R 49.

  Aktotwórca: Reichskommssar für die Festigung deutschen Volkstums und seine Baeuftragte. (1939-1945)

Na podstawie niepublikowanego zarządzenia Hitlera (Führererlaß) z 7 X 1939 r. Reichsführer SS mianowany został w celu przeprowadzenia narodowosocjalistycznej polityki narodowościowej i przesiedleńczej (nationalsozialistische Volkstums- und Umsiedlungspolitik) komisarzem Rzeszy do umaciania niemczyzny. Powierzono mu przeprowadzenie ostatecznego sprowadzenia z zagranicy do rzeszy reichs- i folksdojczów, wyeliminowanie (Ausschaltung) części ludności mogącej stanowić potencjalne zagrożenie dla Rzeszy i narodu, a także tworzenie nowych niemieckich obszarów osadniczych oprzez przesiedlenie. Jednostką kierowaną (Führungsstab) urzędu komisarza stała się zajmująca się dotychczas problemami emigracji komórka SS (Leistelle für Ein- und Rückwanderung der SS). W 1941 r. Urząd komisarza przekształcono w jeden z głównych wydziałów SS (SS-Hauptamt).

  Archiwum:
Bundesarchiv Berlin Lichterfelde centralne
Niemcy Berlin

  Bibliografia:
  • Granier Gerhard, Henke Josef, Oldenhage Klaus, Das Bundesarchiv und seine Bestände, Boppard am Rhein 1977, Schriften des Bundesarchivs, 10, 51-52,
    3 Auflage
  • Inventar archivalischer Quellen des NS-Staates, 1995, 3/2, 128-129
  • Koehl Robert L., RKFDV. German Resettlement and Population Policy 1939-1945. A History of the Reich Commission for Strenghtening of Germandom, Cambridge, Mass 1957,
  • Buchheim Hans, Die SS -das Herrschaftsinstrument. Befehl und Gehorsam, Olten-Freiburg 1965, 217
  • Mommsen Wolfgang A., Die Nachlässe in den deutschen Archiven, Boppard am Rhein 1971, 1983, Schriften des Bundesarchivs, 1-2,
  • Reichskommissar für die Festigung deutschen Volkstums und seine Baeuftragte,
    innwtarz książkowy oraz kartkowy

   


wróć do wyszukiwania