|
| |
Tytuł:
|
|
Wirtschaftsgruppe Bergbau
|
|
|
| |
Sygnatura:
|
|
|
R 13 XX
|
|
Poziom opisu: |
podzespół |
|
|
|
| |
Data początkowa:
|
|
|
(1919) 1935
|
|
Rozmiar w j.a.: |
464 |
|
|
|
| |
Data końcowa:
|
|
|
1946
|
|
Rozmiar w metrach: |
10 |
|
|
|
| |
Język dokumentów:
|
|
niemiecki
|
|
|
| |
Zawartość:
|
|
Zespół zawiera głównie materiały odnoszące się do organizacji i funkcjonowania Grupy Gospodarczej Górnictwo, spraw kadrowych, socjalnych i pracowniczych, kształcenia zawodowego, badań, produkcji, zbytu i reglamentacji. Uzupełnieniem zespołu jest m.in.. 50 filmów o górnosląskich kopalniach węgla, które znajdują się w Filmarchiv. Znajdujące się materiały sprzed 1934 r. to prawdopodobnie materiały archiwalne Grupy Branżowej Górnictwo (fachgruppe Bergbau) Ogólnoniemieckiego Zrzeszenia Przemysłu Niemieckiego (reichsverband/Reichsstandes der Deutschen Industrie). Materiały do dziejów Polski (wg tytułów teczek) 1 j.a.: Grupa rzeczowa II - sygn. 409: Bergjungleute, polnische Arbeiter, sozialpolitische Maßnahmen, Meldung von Bergbauflächen (Unternehmen A-Z), Kriegsgefangene, 1940. Ponadto w części koblenckiej 2 j.a. Dot. Polski (Górny Śląsk): sygn. 2: Rundschreiben der Bezirksgruppe Stenkohlenbergbau Oberschlesien der Wigru Bergbau betr. Arbeitsrechtlich Behandlung der Polen, 1941, sygn. 10: Kapazität der Kokereien Großdeutschlands und seines Einflußgebietes, 1941 (zaw. M.in.. Schreiben von Paul Pleigers vom 19.3.1941 an die Wigru Bergbau betr. Angelegenheiten des Oberschlesischen- und des Ruhrbergbaus (Transporte, Austausch von Arbetskräften usw.) w zespole jest więcej materiałów o Górnym Śląsku, min.: Grupa rzeczowa I podrupa Aufbau, Haushalt, Rundschreiben - sygn. 5-11: Haushalt, Rechnungsprüfung 1937/38 - 1943/44: Bezirksgruppen Ruhr, Oberschlesien, Niederschlesien, Sachsen, Niedersachsen der Fachgruppe Steinkohlenbergbau i in. Fachgruppen, 1938-44, sygn. 40: Sammlung von Rundschreiben der Wirtschaftsgruppe Bergbau, Jan. - März 1942 (zaw. M.in.. Die geologischen und betriebswirtschaftlichen Verhältnisse des oberschlesischen Steinkohbeckens (Vortrag Bergrat a.D. Eustermann); Grupa rzeczowa I podgrupa Erzeugung, Absatz, Berichterstattung, Geldwesen - sygn. 141: Absatzmangel und Notstände: Aachen, Oberschlesien, Niederschlesien, Ostmark, 1923-42; Grupa rzeczowa I podrupa Betrieb und technik - sygn. 233: Mechanisierung derKohlengewinnung: Allgemeines, Preußen. Bd. 2: Ruhrbezirk, Oberschlesien, 1923-1940. |
|
|
| |
Dzieje przechowywania:
|
|
We wstępie do inwentarza brak informacji odnośnie dziejów dziejów zespołu w okresie do 1954 r. Część z nich znalazła się w posiadaniu likwidatora instytucji centralnych Rzeszy (Custodian für die Reichsstellen etc.), działającego w Berlinie Zachodnim, który we wrześniu 1955 r. wraz z aktami innych instytucji o podobnym profilu przekazał je do Geheimes Staatsarchiv w Berlinie-Dahlem, zwanym wówczas Archiwum Głównym (Hauptarchiv). Tu przechowywane były pod sygn. Zespołową Rep. 315-33. Część akt twórcy zespołu w 1954 r. przejęte zostały przez Zrzeszenie Gospodarcze Górnictwo (Wirtschaftsvereinigung Bergbau e.V.) z siedzibą w bad Godesberg, sukcesora Grupy Gospodarczej Górnictwo. Akta przejęte przez Geheimes Staatsarchiv przekazane zostały do bundesarchiv prawdopodobnie w 1969 r. |
|
|
| |
Aktotwórca:
|
|
Wirtschaftsgruppe Bergbau (1934-1945)
Do 1934 r. istniejące w Niemczech dobrowolne zrzeszenia gospodarcze stały się - w związku z wprowadzeniem przez narodowych socjalistów nowych zasad funkcjonowania gospodarki (m.in. ustawy o przygotowaniach do przebudowy gospodarki niemieckiej (Gesetz zur Vorbereitung des organischen Aufbaues der deutschen Wirtschaft) z 27 II 1934 r.) - zrzeszeniami obligatoryjnymi. Ostąd były one jedynymi reprezentantami przedsiębiorstw danej gałęzi tzw. gospodarki rzemieślniczą (gewerbliche Wirtschaft). Zrzeszenia gospodarcze otrzymały organizację branżową i w zależności od potrzeb terytorialną. Elementami organizacji branżowej były tzw. Reichsgruppen, które składały się z grup gospodarczych (Wirtschaftsgruppen). Te zaś z kolei dzielono na podgrupy branżowe (Fachgruppen, Fachuntergruppen, fachabteilungen). Szczególne znaczenie w organizacji przedsiębiorstw gospodarki rzemieślniczej miało pierwsze zarządzenie wykonawcze do w/w ustawy z 27 XI 1934 r., które wprowadziło jej hierarchiczną organizację. Wczesniej, bo w marcu 1934 r., wszystkie zrzeszenia gospodarcze przedsiębiorstw gospodarki rzemieślniczej podzielone zostały na 12, w okresie późniejszym na 13, grup głównych. Przedsiębiorstwa górnicze zaliczone zostały do Grupy Gospodarczej Górnictwo (Wirtschftsgruppe Bergbau), jednej z 31 grup gospodarczych Ogólnoniemieckiej Grupy Przemysł (Reichsgruppe Industrie). Zarządzeniem ministra gospodarki Rzeszy z 17 XII 1934 r. Grupa Gospodarcza Górnictwo uznana została za jedyne przedstawicielstwo górnictwa niemieckiego. Byała ona najwyższą branżową instytucją zrzeszającą przedsiębiorców i przedsiębiorstwa górnicze, reprezentującą je w stosunku do innych gałęzi gospodarki. W stosunku do swoich członków pełniła rolę ochronną i doradczą. Celem działania Grupy, podobnie jak i pozostałych grup gospodarczych było kierowanie górnictwem w celu zapewnienia realizacji zamierzeń planowej gospodarki niemieckiej. Grupa Gospodarcza Górnictwo dzieliła się na 8 grup i podgrupy branżowe oraz na 14 grup terytorialnych. Przynależność podmiotów gospodarczych z branży górniczej do Grupy była obowiązkowa. Do 1934 r. Ich reprezentantem była Grupa Branżowa Górnictwo (Fachgruppe bergbau) Ogólnoniemieckiego Zrzeszenia Przemysłu Niemieckiego 9reichsverban/Reichsstandes der deutschen Industrie). Przynależność do tej grupy była dobrowolna.
|
|
|
| |
Archiwum:
|
|
| Bundesarchiv Berlin Lichterfelde |
centralne |
| Niemcy |
Berlin |
|
|
|
|
| |
Bibliografia:
|
|
- R 13 XX Wirtschaftsgruppe Bergbau mit Untergliederungen: Fachgruppe Steinsalzbergbau und Salinen, fachgruppe Metallerzbergbau, Fachgruppe Flussspat-und Schwerspatbergbau,
Inwentarz książkowy, Bleich [oprac.], z 1964 r., Berlin-Dahlem
- Vorläufiges Archiv-Verzeichnis R 13/XX Wirtschaftsgruppe Bergbau,
Inwentarz książkowy, Singer H. [oprac.], z 1964
- Geographischer Index zu den Beständen R 8 - R 13,
- Mommsen Wolfgang A., Die Nachlässe in den deutschen Archiven, Boppard am Rhein 1971, 1983, Schriften des Bundesarchivs, 1-2,
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
