O programie RMP Pomoc English version


Back to the list


  Title: Oberpräsidium der Provinz Westfalen- Kirchen, Schulen, Juden Naczelne Prezydium Prowincji Westfalii. Wydział Kościołów, Szkół, Spraw Żydów)

  Number (Signature):
B 120/3   Level od description: podzespół

  Beginning date:
(1275, 1606) 17   Extent (units): 1510

  Ending date:
1946   Extent (linear):

  Language of documents: niemiecki

  Scope and Content: Organizacja i działalność Kościołów, duchowieństwo, posługa duszpasterska, księgi kościelne, finanse, szkoły średnie, szkoły ludowe i gimnazja, nauczyciele, Żydzi. Polonika: Wybory i zastępstwo biskupa Münster (tu m.in. życiorys i charakterystyka dr Johannesa Kayser zu Geske Kondidatur in Breslau, sprawozdania prasowe do kwestii Biskupstwa Poznańsko – Gnieźnieńskiego, krytyka polskiej prasy skierowana przeiwko biskupowi Münster w związku z jego negatywnym stosunkiem do polskiej mniejszości narodowej w Zagłębiu Ruhry 1900 r., sygn. 1938,3; Patronat Kościoła Katolickiego: Miasta i Kościoły (tu m.in. zażalenie biskupa Münster przeciw kierownikowi okręgowemu ds. szkolnictwa Brixerowi w Poznaniu, 1943, sygn. 5312; Reakcja magistratu miasta Wrocławia w związku z wydaniem bulli papieskiej Bulle über Dispensationen zu Trauungen, 1927, sygn. 1878,1; Seelsorgerische Betreung der Polen in Westfalen (tu m.in. wykaz polskiego duchowieństwa w Zagłębiu Ruhry. Prasa polska), (1903-1910). Sprawozdanie nadprezydenta Prus Wschodnich dla nadprezydenta w Münster dotycząca przeniesienia (skierowania) części duchownych katolickich, władających językiem polskim do prowincji Prusy Wschodnie, który mogły w śród ludności polskiej pełnić posługę duszpasterską. Ostrzeżenie w związku z propolską orientacją i bezwzględną agitacją księzy, a zwłaszcza działalnością proboszcza Antona von Wolszleger (Wolschlaeger) m.in. w Pienionskowo (cyt. dosłowny). Prośba skierowana do biskupa Münster i biskupa Padeborn i "ewentualnie" jeszcze innych biskupów o właściwy dobór duchownych, "którzyby nie prowadzili w szkole agitacji propolskiej". Sprawa kształcenia duchownych katolickich w języku polskim, którym Ministerstwo do Spraw Wyznań, Nauki i Opieki Zdrowotnnej zabroniło wyjeżdżania na nauke do szkół podległych arcybiskupowi Krakowa i do innych parafii, obsadzonych przez księży znanych ze swych propolskich przekonań. Lista księzy katolickich w Prowincji Prusy wschodnie, którym zarzucano działalność propolską:(podano brzmienie oryginalne) Kowalkowski, Tyczyński, Kiedrowski, Losiński, Machalewski, Wolszleger, Szotowski, Sadowski, Bielicki, Gardzielowski, Pöplau, Fryntkowski, poblocki, Szopieray, Cichocki, Liss, Kloka, Zygmanowski, maika, Thokarski, Pikarski, Zaborowski, Bolt, Dawidowski, Kochanowski, Ziemiann, Kuschel, Golebiewski, Niklas, von Krecki, Schultz, kapicki, Reymann, Lipski, Labunski, von Wilkons, Gardzielewski, Cyra, Zboromski, Radtke, Gregorkiewicz, von Laszewski, malinski, Żylla, Block. Sprawa polskiego proboszcza von Wolszlegera, któremu zarzucano, że w okresie zbliżających się wyborów do Reistagu zwołał zebranie, głównie ludnosci polskiej, na którym agitował i nawoływał m.in. polskich duchownych za pozostawieniem samym wiernym ich decyzji co do wyboru kandydatów. Zacytowano jego słowa: "…My powinniśmy przynajmniej zaświadczyć, że jesteśmy Polakami i Polakami pozostać chcemy, jak Bóg nam przykazał …". Wycineki prasowe z gazet polsko języcznych, m.in.. Germania *nr 201 z 3.09.1903) zatytułowany "Zur Pastoration der Polen in Rheinland und Wesatfalen" o wzrastającej liczbie i znaczeniu Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno - gospodarczego. Liczbe Polaków oszacowano na 162.578, w tym 59.732 mężczyzn, 35.531 kobiet, 66.295 dzieci poniżej 14 roku zycia. Liczba polskich dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu wyliczono na 24.851. Katolików było 111.616, ewangelików 50.788, babtystów 168, izraelitów 5. Z ogólnej liczby 171.663 zatrudnionych w przemyśle Westfalii było 46.380 Polaków. Łącznie było 126 polskich związków skupiających 11.845 członków. Sprawa dofinansowania służby duszpasterskiej prowadzonej wśród ludności polskiej (średnio 2000 marek rocznie) w diecezji Münster. Wykaz polskich mszy w zagłębiu przemysłowym (Ruhry) w 1908 r. z podaniem miejscowości i częstotliwości mszy. Wykaz prasy polskiej wydawanej (kolportowanej) w Westfalii: Zgoda, Wiarus Polski, Zjednoczenie, Postemp (pisownia dosłowna), Goniec Wielkopolski, Oswiata (Treten der Oswiata bei)Sokolverein in Recklinghausen - Süd. 1519 sygn. 2104; Postępowanie karne przeciw biskupowi Padeborn dr Conradowi Marti w związku z konfliktem z arcybiskupem Gniezna i Poznania Miecislausa Halka i hrabiemu Leduchowskiemu, (1873-1877), sygn. 2126,1 i 2126,2; Szkolnictwo (tu m.in. sprawy budżetu dla niższych szkół katolickich w miastach na Śląsku i w Hrabstwie Kłodzkim, Wrocław 1801, sygn. 2161,1; Żydzi (sprawozdanie o położeniu Żydów w Wielkim Księstwie Poznańskim (1708, 1723) 1826-1846, sygn. 2627,2

  Custodial History:

  Records Creator: Oberpräsidium der Provinz Westfalen- Kirchen, Schulen, Juden ((1706) 1813-1946)

Nadprezydia powołano w 1815 r., postanowienia Ustawy weszły w życie 1 sierpnia 1816 r. Były najwyższymi organami władzy państwowej na obszarze prowincji. Sprawowały bezpośrednią władzę na obszarze całej prowincji. Nadzorowały także sejmik samorządowy. Były organem pośrednim między rządem i władzami rejencji.


  Repository:
Landesarchiv Nordrhein-Westfalen Staatsarchiv Münster państwowe
Niemcy Münster
Materiały archiwalne udostępnia się za zgodą dyrektora Archiwum. Dla akt osobowych obowiązuje okres ochronny 30 lat.

  Bibliography:
  • Die Bestände des Nordrhein-Westfälischen Staatsarchiv Münster. Kurzübersicht, Münster 1990, Reihe B,
  • Oberpräsidium der Provinz Westfalen. Inwentarz, Münster 1991,
  • Oberpräsidium der Provinz Westfalen - Inwentarz zespołu, Münster 1991,

   


Back to the list