|
| |
Tytuł:
|
|
Kammergericht
|
|
|
| |
Sygnatura:
|
|
|
I HA Rep. 97
|
|
Poziom opisu: |
zespół |
|
|
|
| |
Data początkowa:
|
|
|
|
|
| |
Data końcowa:
|
|
|
1880
|
|
Rozmiar w metrach: |
53,5 |
|
|
|
| |
Język dokumentów:
|
|
niemiecki
|
|
|
| |
Zawartość:
|
|
Zespół zawiera akta postępowań i procesów karnych. W przeważającej części są to sprawy o charakterze politycznym, procesy przeciwko członkom tajnych organizacji studenckich (Burschenschaft), innych organizacji politycznych z XIX wieku. Osobną grupę rzeczową two-rzą sprawy przeciwko Polakom za działalność w organizacjach niepodległościowych oraz udział w powstaniach (IX Polen Prozesse). Ponadto w zespole zachowały się sentencje wyro-ków kolegium sądu, akta ogólne sądu i tajnej rady sądowej oraz akta personalne urzędników. Źródła do dziejów Polski w zespole HA I Rep.97 Kammergericht:
Źródła do dziejów Polski w opisywanym zespole w znajdują się głownie w dwóch grupach rzeczowych:
IX. Polenprozesse, z lat 1722-1872, ok. 450 j.a. Są to akta procesów i postępowan karnych wobec Polaków biorących udział w powstaniach narodowych (listopadowe, 1846, stycznio-we). Są to m.in. akta dochodzenia i procesu w Moabicie wobec L. Mierosławskiego i innych o próbę przygotowanie powstania. Ponadto są to sprawy o zdradę państwa pruskiego i króla, udział w tajnych związkach i organizacjach.
X. Staatsanwalt Strafachen, grupa liczy ok. 1000 j.a. w przeważającej części w tytułach spraw występują nazwiska polskie lub miejsce zamieszkania (poznańskie). Ze względu na nie-dokładność tytułów (podane jest tylko nazwisko, miejsce zamieszkania) nie można dokładnie określić charakteru spraw, w których byli sądzeni Polacy. Jednakże biorąc pod uwagę daty skrajne (akta pochodzą głownie z lat 1846-1848 i 1862-1865) oraz z zachowanych w kilku przypadkach pełnych tytułach (uczestnictwo w rewolucji w Polsce, zdrada stanu) można przy-puszczać, że wszystkie polskie sprawy zgromadzone w tej grupie dotyczą represji państwa pruskiego wobec działaczy polskiego ruchu narodowego.
Ponadto w grupie VIII Burschenschaften oraz XI Hochverrat zachowały się akta kilkunastu procesów przeciwko Polakom z udział w tajnych organizacjach i zdradę stanu:
VIII Burchenschaften
Sygn. 345 wider die Polonia in Breslau 1831-1832
Sygn. 346, betreffend die Abreise mehrer Studenten (Uniwersytet we Wrocławiu) aus Provinz Posen bei Ausbruch des Aufstandes in Polen, 1830.
XI Hochverrat
Sygn. 44, 44a do 44c, wider Jacob Gagacki, dziekan, wegen vorbereitenden Handlungen zu einen hochverrätrischen Unternehmen, 1852-1853. W podtytule wymienione są też nawiska: Darszcz, Bulewski, Szulczyński, Zienkowicz.
Sygn. 53, 53/1, 54, 54/1, 54/2, wider Majeski Jacob, wegen vorbereitenden Handlungen zu einen hochverrätrischen Unternehmen, 1855-1859.
Sygn. 57 wider Casimir von Mrozinski, 1864. |
|
|
| |
Dzieje przechowywania:
|
|
W XIX i XX wieku akta te były sukcesywnie przekazywane przez Sąd Kameralny do zasobu GStA. Podczas II w.ś. akta ewakuowano do Stassfurt (379 paczek), skąd po 1945 roku trafiły w większości do DZA DSt Merseburg, gdzie w 1954 roku sporządzono dla zespołu inwentarz książkowy. Część akt w czasie wojny zaginęła. W 1993 roku zespół przeniesiono do zasobu GStA PK Berlin Dahlem. |
|
|
| |
Aktotwórca:
|
|
Kammergericht (1476-1945)
W historiografii nie ma jednomyślnego zdania na czas powstania KG. Część badaczy uważa, że jego powstanie wiązać należy ze złotą bullą Karola IV z 1356 roku, w której nadał elektorom, m.in. privilegium de non evocando. Za datę jego powstania uważa się również rok 1373, tj. inkorporacje Marchii Brandenburskiej do królestwa Czech przez cesarza Karola IV. Inna datą jego powstania jest 1468 rok, tj. po raz pierwszy został wymieniony w dokumencie sąd o nazwie KG oraz datę 1476 roku, gdy KG otrzymał osobowość, tj. stałych radców, członków kolegium sędziowskiego. Sąd ten był najwyższą instancją dla Brandenburgii. W XVII i XVIII wieku w związku z rozwojem państwa brandenbursko-pruskiego, kompetencje jego zostały rozszerzone, jednakże nie stał się on sądem najwyższym dla nowych nabytków Hohenzollernów. Jedynie powołany przy nim Senat Apelacyjny (Oberappellation Senat) sta-nowił w niektórych sprawach najwyższą instancję dla sądów pruski. W okresie reform Steina-Hardenberga na podstawie ustawy z 26 grudnia 1808 roku KG stał się sądem wyższym dla terenów rejencji poczdamskiej oraz miasta Berlina, a w latach 1849-1879 sądem apelacyjnym. Ponadto pełnił on nadal funkcję sądu kryminalnego w sprawach politycznych i o zdradę stanu lub państwa. W 1879 roku na podstawie ustawy o ustroju sądów (Gerichtsverfassunggesetz) dla Rzeszy Niemieckiej z 1877 roku KG stał się sądem wyższym dla całej prowincji branden-burskiej. Poza tym nadal w niektórych sprawach był instancją najwyższą dla sądów z terenu Prus. W niezmienionej strukturze działał on do 1945 roku.
|
|
|
| |
Archiwum:
|
|
| Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz |
centralne |
| Niemcy |
Berlin |
|
|
|
|
| |
Bibliografia:
|
|
- Elstner Walter, Die Bestände der I.Und II. Hauptabteilung des Geheimen Staatsarchivs PK Berlin - Dahlem nach ihrer Rückführung. Ein Überblick, Berlin 1996, Aus der Arbeit des Geheimen Staatsarchivs Preussischer Kulturbesitz,
- Bornhak C., Preussische Staats und Rechtsgeschichte, Berlin 1903,
- Holze F., Geschichte des Kammergerichts in Brandenburg-Preussen, Berlin 1890-1904, 1-4,
- Schmidt E., Kammergericht und Rechtstaat. Erinnerungsschrift, Berlin 1968,
- Starke W.F.C., Darstellung der bestehenden Gerichtsverfassung in dem Preussischen Staate, Berlin 1839,
- Kammergericht,
Inwentarz książkowy
- Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs zu Berlin-Dahlem, Leipzig 1934-1939, Mitteilungen der Preußischen Archivverwaltung, 24-26,
I. Hauptabteilungbearb.) von Ernst Müller u. Ernst Posner; II.-IX. Hauptabteilung (bearb.) von Heinrich Otto Meisner u. Georg Winter; X.-XI. Hauptabteilung (bearb.) von Reinhard Lüdicke
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1967, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, II,
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1966, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, I,
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
