|
| |
Title:
|
|
Westpreussen
|
|
|
| |
Number (Signature):
|
|
|
I HA Rep. 7 B
|
|
Level od description: |
zespół |
|
|
|
| |
Beginning date:
|
|
|
|
|
| |
Ending date:
|
|
|
|
|
| |
Language of documents:
|
|
niemiecki
|
|
|
| |
Scope and Content:
|
|
Akta zespołu wytworzone przez departament sądowy i kanclerza wielkiego dotyczą administracji wymiarem sprawiedliwości, sprawami lennymi, religijnymi, zwierzchności państwowej (Landeshoheit) prowincji Prusy Zachodnie, powstałej w 1772 roku z ziem I zaboru pruskiego. Ponadto są tu archiwalia dotyczące administracji ogólnej, policyjnej, powiatowej, skarbowej, miejskiej oraz zagadnień społecznych, stanów: szlachty, mieszczaństwa, Żydów, gospodarczych, tj. handlu, rzemiosła, przemysłu, żeglugi. Źródła do historii Polski w zespole HA I Rep. 7B Westpreussen.
Inwentarz zespołu podzielony na 59 grup głównych, z których wiele dzieli się na mniejsze grupy i podgrupy.
Wykaz grup głównych:
1. Drucksachen, Patente, Instructionen.
2. Kommssionsakten zur besitznahme, Huldigung zu Marienwerder in 1772.
3. Besitznahme und Grenzbeziehung des Netzediestrickt.
4. Huldigung zu Inowroclaw.
5. Patente.
6. Abschosssachen.
7. Adel. Generalia.
8. Banksachen.
9. Bedienungssachen.
10. Bestallungsache.
11. Kalenderwesen.
12. Kanzleiwesen.
13. Kreise.
14. Kriminalia et Fiscalia.
15. Edikte, Verordnungen.
16. Ermland.
17. Familienstiftungen.
18. Feiersozietät.
19. Finanzwesen, Generalia.
20. Geistliche Sachen. Generalia, Specialia.
21. Luterische Religion.
22. Reformirte Religion.
23. Katolische Religion.
24. Orden, Stifter und Kloster.
25. Allerhand Religionssachen (Mennoniten).
26. Matrimonialia.
27. Gnadensachen.
28. Grenzssachen.
29. Handelssachen.
30 Judensachen.
31. Justizwesen, Generalia.
32. Regierung zu Marienwerder.
33. Hofgericht zu Bromberg.
34. Landvogteigericht zu Culm.
35. Landvogteigericht zu Marienberg.
36. Landvogteigericht zu Stargard.
37. Landvogteigericht zu Bromberg.
38. Landvogteigericht zu Conitz.
39. Landvogteigericht zu Lobsens (Schneidemuehl).
40. Landvogteigericht des Marienburgers Gross Werder.
40a. Justizvisitation des Hofgerichts zu Bromberg und der Regierung zu Marienwerder.
41. Kriegsachen.
42. Lehnssachen.
43. Lotteriesachen.
44. Medizinalsachen.
45. Münzsachen.
46. Palatinate, Starostei, Gratialgüter.
47. Pässe.
48. Polizeisachen.
49. Polnische Sachen.
50. Postsachen.
51. Pupillensachen.
52. Rangsachen.
53. Schiffahrtssachen.
54. Schulsachen.
55. Städte. Generalia, Specialia.
W specialiach miasta w kolejności alfabetycznej.
56. Untertanensachen.
57. Zollsachen.
58. Zunftsacchen.
59. Varia. |
|
|
| |
Custodial History:
|
|
Akta były wytwarzane w kancelarii państwa, która obsługiwała wszystkie urzędy administracji centralnej monarchii pruskiej, w tym kanclerza wielkiego i departament sądowy. Z registratury kancelarii akta te były regularnie przekazywane do GStA, gdzie utworzono dla nich repozyturę Rep. 7B i założono repertorium. W 1808 roku część akt zespołu wraz z zespołami Rep. 7A Neuostpreussen i 7C Sudpreussen zostały przekazane do AGAD w Warszawie, gdzie w latach 1809-1810 archiwista Jasnogórski sporządził inwentarz całości (razem 4822 fascykuły). Na mocy traktatów kongresu wiedeńskiego akta dotycząca Prus Zachodnich zostały zwrócone przez AGAD do GStA. W okresie II wś z AGAD niemiecka administracja archiwów w GG zabrała pozostałe akta zespołów Rep. 7A, 7B i 7C i przesłała do GStA. W okresie między wojennym (1923) zespół otrzymał nowy inwentarz książkowy. Podczas II wś zespół w raz z zasobem GStA został ewakuowany i po 1945 roku znajdował się w zasobie DZA DSt Merseburg. Do zasobu GStA PK powrócił w 1993 roku. |
|
|
| |
Records Creator:
|
|
Justiz Departement (1737-1808)
W 1737 roku Departament Sprawiedliwości został wyłączony z Tajnej Rady (Geheimer Rat) z osobnym ministrem (Chef de Justice). W minister kierujący wymiarem sprawiedliwości otrzymał w 1747 roku tytuł Wielkiego Kanclerza (Gross Kanzler). W drugiej połowie departament sądowy podzielony został na cztery departamenty: lenny, sprawiedliwości, religijny i szkolny, kolonialny, zarządzane przez ministrów sprawiedliwości, z których jeden był równocześnie kanclerzem i nadzorował pracę pozostałych. Od 1781 roku przy kanclerzu działała też Komisja Ustawodawcza (Gesetzkommission), której zadaniem było przygotowanie zarządzeń i edyktów. Departamenty te administrowały sprawami zwierzchności państwowej, lennej, wymiarem sprawiedliwości, sprawami religijnymi i szkolnymi we wszystkich prowincjach monarchii pruskiej. W okresie reform Steina Hardenberga na podstawie zarządzenia z 16 grudnia 1808 roku dotychczasowe departamenty wymiaru sprawiedliwości i urząd kanclerza wielkiego zostały rozwiązane, a w ich miejsce powołane zostało ministerstwo sprawiedliwości kierowane przez jednego ministra.
|
|
|
| |
Repository:
|
|
| Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz |
centralne |
| Niemcy |
Berlin |
|
|
|
|
| |
Bibliography:
|
|
- Elstner Walter, Die Bestände der I.Und II. Hauptabteilung des Geheimen Staatsarchivs PK Berlin - Dahlem nach ihrer Rückführung. Ein Überblick, Berlin 1996, Aus der Arbeit des Geheimen Staatsarchivs Preussischer Kulturbesitz,
- Kohnke Meta, Quellen zur Geschichte der Juden in den Archiven der neuen Bundesländer, München 1999,
Bd. 2 Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz, Teil. 1 Altere Zentralbehörde bis 1808-/10 und Brandenburg - Preussisches Hauptarchiv
- Bär Max, Westpreussen zur Friedrich dem Grossen, Leipzig 1909, 1-2,
- Labuda G. [red.], Historia Pomorza, 2, cz. 2,
- Westpreussen,
Inwentarz książkowy
- Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs zu Berlin-Dahlem, Leipzig 1934-1939, Mitteilungen der Preußischen Archivverwaltung, 24-26,
I. Hauptabteilungbearb.) von Ernst Müller u. Ernst Posner; II.-IX. Hauptabteilung (bearb.) von Heinrich Otto Meisner u. Georg Winter; X.-XI. Hauptabteilung (bearb.) von Reinhard Lüdicke
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1967, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, II,
- Branig Hans, Bliß Winfred, Petermann Werner, Übersicht über die Bestände des Geheimen Staatsarchivs in Berlin-Dahlem, Spich 1966, Geheimes Staatsarchiv der Stiftung Preussischer Kulturbesitz, I,
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
