O programie RMP Pomoc English version


Back to the list


  Title: Fediuszka (Jewszan) Mykoła (1889-1919), publicyst, literaturnyj krytyk, hromads'kyj dijacz

  Number (Signature):
745   Level od description: zespół

  Beginning date:
1904   Extent (units): 27

  Ending date:
1919   Extent (linear): 0,60

  Language of documents: ukraiński, polski, niemiecki, rosyjski

  Scope and Content: Akta osobiste. Listy od redakcji czasopism „Uczytel”, „Zemla” i „Wola”, „Literaturno-Naukowyj Wistnyk”. Listy H.Biłozerskiej-Kulisz, M:Zalizniaka, O.Kobylańskiej, M.Kociubyńskiego, S:Sadowskiej, H.Chotkiewicza, M.Szapowała (Sriblańskiego), M.Jackiwa i innych. Listy od ojca, brata, siostry, narzeczonej.

  Custodial History: Akta zespołu były przekazane do CPAH we Lwowie w 1963 r. z CPAH w Kijowie. W trakcie opracowania naukowo-tecznicznego w 1980 r. ułożono 27 j.a. Stan archiwaliów-zadowalający.

  Records Creator: Fediuszka (Jewszan) Mykoła (1889-1919), publicyst, literaturnyj krytyk, hromads'kyj dijacz (1889-1919)

Mykoła Fediuszka (pseudonim Jewszan) urodził się 19 maja 1889r. w Wojniłowie, powiatu Kałusz, w chłopskiej rodzinie. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się w gimazjum Stanisławowskim. Po ukończeniu gimnazjum w 1908 r. podejmuje studia na Uniwetrsytecie Lwowskim, na wydziale filozoficznym, studiując jednocześnie germanistykę i ukrainistykę. M.Fediuszka pracował w Towarzystwie Naukowym im. T. Szewczenki, był administratorem Domu Akademickiego, członkiem „Wydawnyczoji Spiłky (Związku Wydawniczego)”, sekretarzem osobistym M.Hruszewskiego. Za aktywny udział w wystąpieniach studenckich Fediuszka był relegowany z Uniwersytetu, studia dokończył w Wiedniu. W 1909r. na łamach “Buducznosti” były opublikowane pierwsze gruntowne wywiady literacko-krytyczne „Pisnia pro Mojseja (Pieśń o Możeszu): Studia nad dziełami I.Franki” i „Mychajło Drahomanow-jako krytyk literacki”. Od tego czasu imię Jewszan staje się bardzo popularnym w świecie literackim. Działalność literacką i publicystyczną M.Fediuszki da się podzielić na trzy okresy. Pierwszy okres (ll.1907-1909 ) – czas niewielkich recenzji, zarysów, artykułów, opublikwanych na łamach „Bżoły”, „Buduczczyna”, „Literaturno-Naukowego Wistnyka”. Drugi okres (ll.1910-1914 ) – ukazują się w oddzielnych tomach zbiorki artykułów krytycznych „ Pid praporom mystectwa”, „ Taras Szewczenko” i inne dzieła. Trzeci okres (ll.1914-1918 ) – okres wojny światowej, czas, kiedy ciężka służba wojskowa zmusza Fediuszkę do zapomnienia o sztuce, literaturze i poświęceniea swojego talentu publitystyce politycznej. Mobilizowyny do służby wojskowej podczas pierwszej wojny światowej, trafia najpierw na front rosyjski, rumuński, a pod koniec włoski. Po ciężkim zranieniu wraca do domu, żeni się z Stefanią Dobriańską. Tłumaczy wówczas dzieło Fichtego „ Przemówienie do narodu niemieckiego”. W perwsze dni ZURL Fediuszka składa przysięgę na wierność narodowi. W styczniu 1919r. wraca do domu, do Wajniłowa i staje się komendantem wojskowej komisji okręgowej. M. Fediuszka zmarł 23 listopada 1919 r. w Winnicy na tyfus.


  Repository:
Centralnyj derżawnyj istorycznyj archiw Ukrajiny, m. Lwiw centralne
Ukraina Lwów, Lviv
Część materiałów udostępniana w postaci mikrofilmów, na specjalnych zasadach pergaminy - poza pracownią naukową pod nadzorem pracownika archiwum.

  Bibliography:
  • Jocyfińska (1785-1788) i Franciskańska (1819-1820) metryky. Perszi pozemelni kadastry Hałyczyny. Pokażczyk naselnych punktiw., Kyjiw 1965,
  • Katałog pergamentnych dokumentiw Centralnogo derżawnogo istoricznogo archiwu URSR m. Lwowi, 1233-1799, Kyjiw 1972,
  • Kennedy Grimsted P., Archives and Manuscript Repositories in the USSR. Ukraine and Moldavia, Book 1, Princenton, New Jersey 1988,
  • Centralnyj derżawnyj istorycznyj archiw URSR u m. Lwowi. Pokazczyk wydań archiwu ta literatury pro jogo dijalnist' (1947 - 1988 rr.), Lwów 1990,
  • Kupczyńskyj O., Zemski ta grodski cudowo-administratywni dokumentalni fondy Lwowa, Kyjiw 1998,
  • Encykłopedija Ukrajinoznawstwa, Lwów 1994, 4, 1505
  • Putiwnyk CDIA Ukrajiny, m. Lwiw, Lwów, Kijów 2001,
  • Opys fondu, peredmowa, systematycznyj katałoh,
  • Hnatiuk M., Mykoła Jewszan i "mołodomuziwci", Dźwin 1993, 7/9, 154-158
  • Ukrajins'ka żuranlistyka w imenach, Lwów 1995, 71-73

   


Back to the list